افسردگی و علائم جسمانی آن
بیماری افسردگی چیست؟
هنگامی که پزشکان درباره افسردگی بحث میکنند، هدف آنها معالجه بیماریی است که “افسردگی عمده” (major depression) نامیده میشود.هنگامی میگوییم فردی به بیماری افسردگی مبتلا میشود، که علائمی مانند آنچه در پایین به آنها اشاره خواهد شد، را تقریبا در هر روز، در تمام طول روز، برای دو هفته یا بیشتر داشته باشد.اگر شما افسردهاید، ممکن است سر درد، دردهای مبهم یا حاد یا مشکلات گوارشی و جنسی داشته باشید. افراد سالمندتر مبتلا به افسردگی ممکن است احساس سردرگمی یا مشکلاتی در تفهیم خواسته های ساده خود داشته باشند.
بیشتر ما نسبت به علایم هیجانی افسردگی مانند احساس ناامیدی، غمگینی، تحریکپذیری یا اضطراب، احساس گناه یا بیارزشی، کاهش علایم و انگیزههای زندگی، اشکال در تصمیمگیری تفکر در مورد مرگ یا خودکشی و … تا حدودی آگاهی داریم اما ممکن است نسبت به علایم جسمانی ناشی از افسردگی بیاطلاع باشیم. در زیر به برخی از مشکلات و علایم جسمانی بخشهای مختلف بدن اشاره میشود.
سر و گردن
مشکلاتی مانند سردرد، خستگی و گرفتگی گردن و سرگیجه ممکن است دلایل بیشماری از قبیل استرس و تنش داشته باشد. اگر ضربهای به سر شما وارد نشده باشد یا به طور معمول به سردرد مبتلا نباشید، سردرد، گرفتگی و دردهای گردن شما میتواند علامتی از افسردگی باشد. اگر شما مستعد افسردگی باشید، در هنگام افسردگی سردردتان بدتر میشود. افسردگی باعث تأکید بیشتر فرد بر موارد منفی میگردد (این مسأله یکی از علایم افسردگی است) فرد افسرده درد را شدیدتر از حالت عادی احساس میکند. گرچه تعداد کمی از سردردها، مربوط به بیماریهای کشنده میباشند، اما اگر سردرد شما بسیار شدید و یا با علایمی مانند تهوع و استفراغ همراه باشد بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید. از دیگر علایم شایع افسردگی بیخوابی است که میتواند باعث ایجاد کمبود انرژی و کندی حرکتی بدن شود و به شکلی که روز را به شب رساندن به عملی طاقتفرسا تبدیل میشود. اگر شما در زندگیتان استرس دارید آن نیز میتواند تأثیرات جسمانی برایتان داشته باشد. در مجموع استرس و افسردگی میتوانند به خستگی و بیخوابی منجر گردند. ثبت روزانه علایم در یک دفترچه یادداشت میتواند به شما در شناسایی الگویتان و درک آنچه ممکن است باعث شروع علایمتان باشد کمک نماید.
سینه
دردهای سینه، تپش قلب، دردهای کتف و سرشانه میتوانند از علایم افسردگی و اضطراب باشند که متخصصین، آن را (افسردگی مضطرب) مینامند در صورت وجود این علایم باید مشکلات قلبی بررسی شوند و اگر مشکل قلبی مطرح نباشد این علایم میتواند مربوط به سوزش سردل، افسردگی و یا اضطراب باشد. مطالعات نیز نشان میدهند یک ارتباط پیچیده و بیولوژیک بین اضطراب، افسردگی و قلب وجود دارد. افسردگی خطر بیماری قلبی را افزایش میدهد یکی از دلایل این است که افسردگی باعث تغییرات بیولوژیک میشود که بر لخته شدن خون و دیگر عوامل مرتبط قلبی اثر میگذارد و میتواند عواملی را که به مشکل قلبی منجر میگردند، تشدید نماید. استرس یا حمله پانیک نیز میتواند باعث ترشح هورمونهای استرس مانند کورتیزول (که بخشی از ترشح آن از واکنشهای طبیعی بدن محسوب میگردد) شود که این هورمونها علایمی مانند سینه درد، تپش قلب و کتف دردی ایجاد میکند که ظاهراً مانند یک حمله قلبی احساس میشود. این افزایش ناگهانی هورمونهای استرس نیز خطر مشکلات قلبی را افزایش میدهد.
دست و بازوان
در صورت بروز درد در انگشتان و دست، ابتدا مشکل آرتروز به ذهن میرسد در صورتی که این دردها میتواند از علایم افسردگی باشد. افسردگی به روی همان مسیرهایی که در انتقال پیامهای درد درگیرند، تأثیر گذار میباشد. بنابر این بروز دردهای خفیف یا دردهایی در مفاصل میتواند از علایم افسردگی باشد.
شکم
مشکلات گوارشی، دردهای معده و تغییرات در اشتها میتواند علل مختلفی از قبیل زخم روده، برگشت غذا به مری، سنگ صفرا، مشکلات رژیمی، ورزش نکردن یا استرس داشته باشد. اما میتواند از علایم افسردگی نیز باشد. وقتی مردم افسرده هستند گاهی دچار مشکلات گوارشی مانند تهوع و یبوست میشوند. بخشی از آن به این دلیل میباشد که روده، همانند مغز دارای گیرندههای سرتونین و نوراپی نفرین میباشد. در مجموع نگرانی،اضطراب و استرس میتوانند منجر به مشکلات رودهای گردند. افزایش یا کمبود اشتها در افراد افسرده نیز میتواند منجر به کندی عملکرد رودهها و نهایتاً باعث مشکلات شکمی گردد.
پاها
اگر مشکلات پا بر اثر صدمات، کشیدگی یا رگ به رگ شدن نباشد میتواند با افسردگی و دردهای جسمانی ناشی از آن مرتبط باشد. افسردگی توجه فرد را به دردهای خفیفی که تا کنون نادیده گرفته میشدند معطوف میدارد و این درد و ناراحتی، را افزایش میدهد. افسردگی همچنین میتواند ناراحتیهای مشابهی را ایجاد کند. بخشی به این دلیل که افراد افسرده انگیزهای برای ورزش کردن ندارند بدنشان ضعیف میشود و این وضعیت زمینه را برای درد بیشتر مستعد میسازد.
پشت
تقریباً همه افراد زمانی در طول دوره زندگی خود گرفتگیهای عضلانی را تجربه کردهاند. برخی از دردها و اسپاسمهای خفیف که ناشی از صدمات فیزیکی نباشند میتوانند از علایم افسردگی محسوب گردند. افراد افسرده بیشتر به دردهای آزاردهندهای که تا کنون نادیده گرفته میشدند، توجه دارند و آنها را تشدید مینمایند. شاید به این دلیل که افراد افسرده انگیزهای برای ورزش ندارند، این وضعیف با تضعیف بدن زمینه را برای درد بیشتر فراهم مینماید.
افسردگی و راههای غلبه بر آن
توصیههایی که به شما کمک میکند حالتان بهتر شود.
۱- سعی کنید هر روز سر ساعت خاصی از خواب بیدار شوید، حتی اگر دلتان نخواهد، به محض بیدار شدن از رختخواب بیرون بیایید.
۲- از نرمش و ورزش غفلت نکنید: هر کاری که شامل فعالیت و تحرک جسمی باشد، حالتان را بهتر خواهد کرد. اگر هنگام پیاده روی افکار منفی به شما هجوم آورد به ورزش دیگری بپردازید. نرمش و ورزشهای موسوم به ایروبیک (ورزشهای هوازی) و شنا بسیار مفید میباشند. تمرینات بدنی منظم قویترین عامل طبیعی است که میتواند افسردگی را برطرف سازد. ثابت شده است که تمرینات منظم موجب افزایش میزان مادهای به نام اندروفین در مغز میشود. مادهای قوی که به طور طبیعی باعث تقویت و بهتر شدن روحیه فرد میگردد. نگرانی و اضطراب را کاهش میدهد.
خواب را تنظیم میکند و به شما آرامش میبخشد. موجب فعالیت ذهنی مثبت میشود. احساسات فروخورده و سرکوب شده و انباشته شده را آزاد میسازد. افسردگی خفیف را درمان میکند. نگرش فکری و عزت نفس را بهبود میبخشد. عملکرد قلب را تقویت میکند. فشار خون را پایین میآورد. عمل انتقال اکسیژن به سراسر بدن را بهبود میبخشد. از پوکی استخوان جلوگیری میکند. موجب کنترل قند خون میشود.
اگر تمرینات بدنی انجام نمیدهید و بالاتر از ۴۰ سال سن دارید یا مبتلا به بیماری خاصی هستید قبل از شروع تمرینات بدنی به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و مطمئن شوید که از تندرستی کامل برخوردارید و انجام تمرینات بدنی به رایتان زیان بخش نخواهد بود.
۳- اعتقادات مذهبی خود را تقویت کنید و به خدا توکل کنید. همچنین در مراسم مذهبی و فعالیتهای اجتماعی شرکت کنید.
۴- وظایف یا کارهای دشوار و بزرگ را به قسمتهای کوچک تقسیم کنید. الویت بندی کنید و آنچه را میتوانید انجام دهید.
۵- اهداف واقع بینانه ای داشته باشید. اهداف سخت و مشکل برای خود تعیین نکنید و مسئولیت بیش از حد را به دوش نگیرید. از خود انتظار زیادی نداشته باشید. هر روز یک هدف کوچک برای خود تعیین کنید و سعی کنید به آن برسید. به یاد داشته باشید اگر افسردگی انرژی و انگیزه ما را کاهش میدهد، انجام حتی یک کار کوچک در روز به شما کمک میکند احساس بهتری راجع به خود داشته باشید. اهداف خود را با عباراتی مثبت بیان کرده و در عبارات خود از کلمه منفی استفاده نکنید. به جای اینکه بگویید من دیگر قند، شیرینی، بستنی و سایر خوراکیهای چاق کننده را نخواهم خورد بهتر است بگویید من از خوردن خوراکیهای سالم و مغزی که کالری کمتری دارند لذت میبرم.
۶- سعی کنید با دیگران معاشرت کنید. کنار دیگران بودن به مراتب بهتر از تنهایی است و به شما کمک میکند. وقتی حوصله ندارید شاید خوشتان نیاید با دیگران صحبت کنید ولی بهتر است بدانید در چنین شرایطی حرف زدن با دیگران میتواند به شما کمک کند. با کسی که دوست دارید و در مورد موضوعی که دوست دارید، صحبت کنید.
۷- سعی کنید حالت چهره خود را تغییر دهید. پژوهش گران نشان دادهاند که حالت صورت شما میتواند احساسات را تغییر دهد. پس لبخند بزنید و اگر بی اختیار اخم کردهاید، اخمهایتان را باز کنید.
۸- هر بار کاری را خوب انجام میدهید و یا هر وقت که حالتان خوب است، احساس و افکار خود را یادداشت کنید. به مرور این نوشتهها در زمانهایی که احساس خوبی ندارید به شما نشان میدهد که این حال بد شما پایدار نبوده و مدتی بعد احساس بهتری خواهید داشت.
۹- بپذیرید که هر فرد تواناییها و خصوصیات متفاوتی دارد. روی خصوصیات خاص خود تاکید کنید.
۱۰- از یک متخصص کمک بگیرید. بزرگترین کمک به افراد افسرده این است که آنها را ترغیب کنیم تا از دیگران کمک بگیرند. افراد خانواده و دوستان بیمار افسرده را تشویق و ترغیب کنند تا درمان را شروع کنند و خود را از درد و رنجهای ناشی از بیماری نجات دهد. در مورد بیماران افسرده، هرگونه حرف، اقدام یا فکر مربوط به خودکشی را نادیده نگیرید و از یک متخصص کمک بخواهید.
۱۱- تغذیه مناسب:ارتباط ظریف و اساسی بین جسم و روح وجود دارد. تغذیه مناسب نه تنها به بهبود کیفیت جسم کمک می کند بلکه روح را نیز ارتقا می بخشد. اختصاص بخش اعظمی از تغذیه به میوه ها و سبزیجات تازه و غلات بسیار مفید است. بهتر است مصرف چربی و شیرینی جات را محدود کنید. بعضی مطالعات حاکی از این حقیقت است که اسید چرب امگا ۳ و ویتامین B12 به تغییر خلق و خو و رفع افسردگی کمک می کند. یکی از بارزترین علایم افسردگی اضطراب می باشد و مصرف بیش از اندازه کافئین باعث بروز عصبیت، دلهره و اضطراب می شود. محدود کردن موادی مثل قهوه، چای، شکلات و… می تواند تغییر به سزایی در بهبود خلق و خو داشته باشد.
۱۲- اکتشاف خلاقیت: نقاشی، عکاسی، بافندگی و یا نویسندگی فعالیت هایی هستند که فرد با انجام آن می تواند احساس درونی خود را بهتر بیان کند. خلاقیت احساس خوبی در فرد ایجاد می کند. هدف خلق شاهکار نیست. بلکه انجام کاری است که ایجاد لذت می کند و رضایت خاطر بیشتری به همراه دارد.
همه درهم