سرخک در کودکان

سرخک در کودکان

سرخک در کودکان

سرخک یک بیماری ویروسی است که فقط در انسان دیده می شود این بیماری در فصل زمستان شایعتر است . درحال حاضر در جهان سالیانه ۳۰ میلیون نفربه این بیماری گرفتار می شوند که ۸۸۰ هزار نفر آنها می میرند (هرپنج دقیقه یک نفر) و در ایران بطور متوسط سالیانه ده هزار نفر مبتلا به سرخک می شوند. این بیماری یکی از پنج علت عمده مرگ در کودکان و همچنین یکی از عوامل اصلی مرگ در بزرگسالان است.

سرخک، بیماری مسری دوران کودکی است که توسط یک ویروس منتقل می شود و پس از شروع واکسیناسیون برعلیه آن، خیلی کم دیده می شود. این بیماری بسیار مسری بوده و دوره کمون ( نهفتگی ) آن ۸ تا ۱۴ روز متغیر است. اولین علائم سرخک شبیه سرماخوردگی است. تب در بیماری سرخک به تدریج شدیدتر می شود. قبل از بروز دانه های پوستی، دانه های سفید رنگ کوچکی در سطح داخلی مخاط گونه دیده می شود. ملتحمه ی چشم ، قرمز و دردناک شده و کودک دچار ترس از نور می شود. تقریباً سه روز بعد از شروع علائم اولیه، نقاط قهوه ای و قرمز کوچک که مشخصه بیماری است ابتدا از ناحیه پشت گوش شروع شده و سپس در تمام صورت و به دنبال آن تنه، گسترش می یابد. هرچند سرخک بیماری ناخوشایندی است اما در اغلب موارد خود به خود بهبود می یابد؛ البته گاهی عوارضی مانند عفونت گوش میانی، عفونت ریه و یا التهاب بافت مغز ایجاد می کند.

بیماری سرخک دارای سه مرحله است

۱.دورانی که ویروس وارد بدن می‌شود و در بدن تکثیر پیدا می‌کند و ۱۰ تا ۱۲ روز طول می‌کشد و کودک نشانه‌ای از بیماری ندارد.

۲.دوران آبریزش: در این دوران تب کودک شدید است و به ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد. در این زمان در دهان کودک در مجاورت دندانهای آسیای پایین، دانه‌های سفید رنگ مانند دانه‌های نمک برروی زمینه قرمز رنگ ظاهر می‌شود که آن را دانه‌های کوپلیک می‌نامند. این دانه‌ها معمولاً در خلال ۱۲ تا ۱۸ ساعت از بین می‌رود.

۳.دوران پیدایش دانه‌های سرخک: دانه‌ها درخلال بیماری سرخک ممکن است غدد لنفاوی زیر فک و گردن بزرگ شود و همچنین اختلال گوارشی به صورت اسهال و استفراغ مخصوصا نزد شیرخواران دیده شود. اگر پس از ۳ تا ۴ روز که از زمان پیدایش دانه‌ها سرخک گذشت و هنوز کودک تب دارد باید امکان پیدایش یکی از عوارض بیماری سرخک را در نظر داشت.

نحوه انتقال سرخک

واگیری هوابرد یا عفونت قطره ای این بیماری را انتقال می دهد. گرچه فرد بیمار جدا نگه داشته می شود، باز هم بیماری از اتاقی به اتاق دیگر منتقل میشود.
هر فردی که تابه حال به سرخک نگرفته باشد، می تواند به این بیماری مبتلا شود.
نوزادان تا ۴ ماهگی اگر مادرشان قبلاً سرخک گرفته باشد، مبتلا نخواهند شد چون پادتن بیماری از بدن آنها نیز محافظت می کند.
دوره رشد نهفته—زمان بین وارد شدن عفونت به بدن و بروز آن—بین یک تا دو هفته می باشد.
این بیماری بیماران از ۴ روز قبل از ظاهر شدن جوش ها تا ۵ روز بعد از آن عفونی و واگیردار است.

عوارض

سرخک یکی از بیماریهای خطرناک و ناراحت کننده است که نه فقط کودک را در دوران بیماری ناراحت می‌کند و خواب و آرامش او را برای دو سه هفته می‌گیرد، بلکه ممکن است کودک دچار عوارضی مانند انواع ذات الریه که ممکن است منجربه مرگ کودک گردد یا کودک دچار گوش درد چرکی و از همه بدتر مبتلا به عوارض مغزی شود و ضایعات همیشگی برای او به جا گذرد. یکی از عوارض شناخته شده و مهم بیماری سرخک کم شدن فعالیت مغز و هوش و استعداد فکری و ذهنی کودک است، بطوری که ممکن است این ضایعه زمانی که کودک به دبستان و دبیرستان می‌رود، خودنمائی کند و کودک از نظر فراگیری عقب باشد. بنابراین وظیفه پدر و مادر است که به کودک در موقع خود واکسن سرخک تزریق کنند.

درمان

چون این بیماری ویروسی است دارویی که دوران بیماری را کوتاه یا درمان کند وجود ندارد. بنابراین دوران بیماری سرخک باید طی شود و کودک بهبود یابد. پدر و مادر باید تب کودک را هر ۶ ساعت اندازه گیری نمایند و داروهای پایین آورنده  تب را در زمانی که تب کودک بالا است به او بدهند. ایجاد بخار آب در اتاق کودک برای کاهش یافتن سرفه‌های خشک کودک موثر است. چون در زمانی که کودک دچار قرمزی و ورم چشم است نور زیاد او را ناراحت می‌کند، بنابراین بهتر است اتاق او را تاریک نمایید و او را به خوردن مایعات تشویق کنید، ولی اگر کودک غذای ساده دیگری خواست به او بدهید. دادن آنتی بیوتیک در بیماری سرخک اثری ندارد و نباید داده شود. درمان با ویتامین A خوراکی به مقدار ۱۰۰ هزار واحد در سنین ۶ ماهگی تا یک سالگی و ۲۰۰ هزار واحد برای کودکان بزرگ‌تر از یک سال، عوارض بیماری را کم خواهد کرد. اگر کودک دچار عوارضی گردید باید در بیمارستان بستری و درمان شود.

اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک خود انجام دهید:

– تا زمانی که بثورات ( ضایعات ) جلدی از بین نرفته اند، از رفتن کودک به مدرسه جلوگیری کنید؛
– اگر کودک دیگری در منزل دارید، دقت کنید که واکسیناسیون او بر علیه سرخک کامل باشد ( واکسن سرخک دوبار در سنین ۹ و ۱۵ ماهگی تزریق می شود).
– اگر به تازگی کودک را از شیر مادر یا شیرخشک گرفته و شیر پاستوریزه به او می دهید و همزمان با این تغییرات، اگزما در کودک بروز کرده، ممکن است پزشک توصیه کند که شیرمادر یا شیرخشک را ادامه داده یا از شیرهای حاوی پروتئین گیاهی ( پروتئین سویا) استفاده کنید؛
– ممکن است پزشک یک کرم ضد التهاب ( استروئید) تجویز کند تا قرمزی، خارش و پوسته ریزی کمتر شود. این کرمها باید با احتیاط مصرف شوند. همچنین ممکن است یک پماد نرم کننده هم به شما توصیه کند؛
– در صورتی که کودک بر اثر خارش شدید بی خواب شده، ممکن است یک داروی آنتی هیستامینی ( ضد حساسیتی ) تجویز شود تا از شدت خارش کم کرده و به خواب کمک کند؛
– اگر پوست کودک بر اثر خارش ، مبتلا به عفونت شده، ممکن است یک آنتی بیوتیک تجویز شود.
– پس از حمام کردن کودک از یک کرم نرم کننده استفاده کنید. این کار پوست کودک را نرم کرده، از خشکی و خارش آن جلوگیری می کند؛
– ناخنهای کودک را کوتاه نگه داشته و هنگام خواب دستهایش را با دستکش بپوشانید تا ازخارش و خراشیدگی پوست و بروز عفونت جلوگیری کند؛
– از نگهداری حیوانات خانگی خود داری کنید؛
– برای کاهش تحریک پوست کودک از لباس های نخی استفاده کنید؛
– هیچ غذایی را بدون توصیه پزشک از رژیم غذایی کودک حذف نکنید؛
– تمام مواد حساسیت زا را از محیط زندگی کودک دورکنید مثلا بالش پر می توانید یک منبع ایجاد حساسیت باشد.

همه درهم