بیماری دیابت یا مرض قند را جدی بگیریم

بیماری دیابت یا مرض قند را جدی بگیریم

بیماری دیابت یا مرض قند را جدی بگیریم

بیماری قند، مرض قند یا دیابت شیرین (ترجمهٔ عبارت لاتین diabetes mellitus) یک اختلال مزمن متابولیک یا سوخت و سازی در بدن است که سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل قندها کاهش می‌یابد. از این‌رو میزان قند خون افزایش می‌یابد. در تعریف سازمان بهداشت جهانی٬ دیابت یک بیماری است که در آن بدن یا دچار کمبود انسولین است یا انسولین تولیدی را به درستی مصرف نمی‌کند. انسولین یک هورمون است که برای تبدیل قند و نشاسته و کربوهیدرات به انرژی مورد نیاز در سلول‌های بدن ضروری و مورد نیاز است. عوامل به وجود آورنده دیابت هنوز هم ناشناخته است البته عوامل ژنتیکی و چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد به دیابت دارند. طبق نظر سازمان جهانی دیابت اندازه‌گیری قند خون جهت غربالگری توصیه می‌شود.

چگونگی تشخیص بیماری :

برای تشخیص دیابت یا در آستانه ابتلا به دیابت دو نوع تست انجام می‌گیرد که به نام‌های فستینگ گلوکز پلاسما تست یا آزمایش قند ناشتا(GPF) وتست تلورنس گلوکز بزاق (TTGO) معروفند. هر دو تست می‌تواند تشخیص دهد که آیا فرد به دیابت مبتلا هست یا در آستانه ابتلا به دیابت قرار دارد. مرکز دیابت امریکا تست GPF را پیشنهاد می‌کند چرا که این تست آسان‌تر کم هزینه و سریع می‌باشد. با انجام این تست اگر سطح گلوکز خون افراد بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ ld/g m باشد فرد در آستانه ابتلا به دیابت است و اگر سطح گلوکز خون ۱۲۶ و بالاتر باشد فرد مبتلا به دیابت است. ولی در تست TTGO سطح گلوکز خون افراد بعد از روزه بودن و سپس اینکه فرد بعد از ۲ ساعت یک آشامیدنی که مقدار گلوکز فراوان را دارا است می‌نوشد و بعد از آن اگر سطح گلوکز خون افراد بعد از ۲ ساعت بعد از نوشیدن نوشیدنی ۱۴۰ تا ld/ gm۱۹۹ باشد فرد در آستانه ابتلا به دیابت قرار دارد و اگر سطح گلوکز خون ۲۰۰ و بالاتر باشد فرد مبتلا به دیابت است.

علت ایجاد مرض قند :

– عوامل ارثی
– عفونت ها
– شرایط محیطی
– مرض قند ثانویه
–  استرس ها

بیماری دیابت و انواع آن :

دیابت نوع یک
بدن مبتلایان به دیابت نوع یک که اغلب در سنین زیر ۳۰ سالگی نمایان می‌شود، توانایی تولید انسولین را ندارد و این امر موجب افزایش سطح قند خون می‌گردد. این امر به دلیل از دست رفتن سلول‌های β جزایر لانگرهانس پانکراس اتفاق می‌افتد. دلیل اصلی از دست رفتن سلول‌های β، حمله سلول‌های لنفوسیت T به دلیل خودایمنی است که در بیشتر موارد بروز بیماری بدنبال ابتلا به یک بیماری ویروسی اتفاق می‌افتد. درمان به صورت تزریق انسولین و کنترل دائمی میزان قند خون می‌باشد. انسولین هورمونی است که راه را برای ورود گلوکز به سلول‌ها باز می‌کند و در آنجا این مواد را می‌سوزاند. حدود ۵ تا ۱۰ درصد افراد دیابتی در امریکا که دیابت آنها به اثبات رسیده به این نوع دیابت مبتلا هستند. دیابت نوع یک در افراد زیر چهل سال و معمولا در کودکان بروز می‌کند. علائم دیابت نوع اول عبارتند از تشنگی بیش از حد، گرسنگی دایمی، تکرر ادرار (به خصوص در شب)، کاهش وزن ناگهانی، خستگی مفرط و تاری دید.

دیابت نوع دوم
در مرض قند نوع دوم بدن فرد مبتلا انسولین تولید می‌کند و حتی ممکن است غلظت انسولین در خون از مقدار معمول آن نیز بیشتر باشد اما گیرنده‌های یاخته‌ای فرد نسبت به انسولین مقاوم شده و در حقیقت نمی‌گذارند انسولین وارد سلولها شده و اعمال طبیعی خود را انجام دهد. در این حالت می‌توان با درمان رژیمی و ورزش غلظت قند خون را کاهش داد. شیوع این نوع در حال ازدیاد است. مرض قند نوع دوم در افراد چاق دیده می‌شود و درصد شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است. به بیان دیگر این نوع دیابت ناشی از مقاومت بدن در برابر مصرف انسولین (شرایطی که بدن از استفاده صحیح انسولین خودداری می‌کند) و همچنین کمبود مقدار انسولین نیز وجود دارد. بسیاری از امریکایی‌هایی که به دیابت مبتلا هستند دیابتی از این نوع دارند. عوامل خطردیابت نوع ۲ یا (دیابت بزرگسالی ) چاقی واضافه وزن ، سابقه خانوادگی دیابت ، سن بالای ۴۵ سال ، سابقه بدنیا آوردن نوزاد بیش از۴کیلوگرم، دیابت بارداری ، عدم فعالیت بدنی، بالا بودن چربی خون وفشار خون.

دیابت بارداری
دیابت بارداری مربوط به چند ماهه آخر دوران بارداری است و معمولاً سابقه خانوادگی در ابتلا به آن نقش دارد. کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها و محدود کردن دریافت قندهای خالص و افزایش تعداد وعده‌های غذا و کاهش حجم وعده‌ها از جمله عوامل بهبود بخش می‌باشند. ناگفته پیداست که این نوع دیابت فقط در بانوان شیوع دارد. در واقع این دیابت مختص به دوران بارداری زنان است ولی حدود ۵ تا ۱۰٪ از این زنان فورا بعد از اینکه باردار شدند دیابت آنها به دیابت نوع دو تبدیل می‌شود.

عوارض ناشی از بیماری دیابت :

۱- رگ های خونی
حدود دوسوم افراد مبتلا به دیابت، در اثر بیماری های قلبی جان خود را از دست می دهند.
اگر فردی دیابت داشته باشد، احتمال سکته قلبی ۲ تا ۴ برابر خواهد شد.
رگ های خونی در بیماران دیابتی در اثر ایجاد پلاک ها، تنگ می شوند، در نتیجه جریان خون کاهش می یابد و لخته های خونی زیاد می شود.
سخت شدن عروق (آترواسکلروز) در این بیماران، باعث افزایش حمله های قلبی و سکته می گردد.
۲- کلیه
اگر در مدت زمان طولانی دچار بیماری دیابت باشید، خطر ایجاد بیماری های مزمن کلیوی زیاد خواهد شد.
کنترل دیابت، فشار خون و کلسترول باعث کاهش بیماری های کلیوی می گردد.

۳- چشم
مویرگ های خونی، اکسیژن و مواد مغذی را به شبکیه چشم می رسانند.
افزایش قند خون باعث تخریب این رگ های کوچک می شود.
این تخریب را که در بیماران دیابتی شایع است، به نام رتینوپاتی می خوانند.
رتینوپاتی باعث از دست دادن بینایی می گردد.

۴- اعصاب
با گذشت زمان و عدم کنترل دیابت، قند خون زیاد شده و آسیب اعصاب صورت می گیرد.
علائم این آسیب شامل: سوزش، بی حسی، درد و سوزن سوزن شدن انگشتان دست ها و پاها و حتی خود دست و پا می باشد.
این تخریب برگشت ناپذیر است، اما با استفاده از درمان، درد و بی حسی را می توان کاهش داد.

۵- پاها
تخریب اعصاب می تواند حس پا را از بین ببرد و به همین دلیل جراحات و صدمات بیشتری در پایتان بوجود می آید.
سخت شدن عروق خونی باعث کاهش جریان خون به پاها می شود.
زخم های پا و قانقاریا (از بین رفتن عضو در اثر نرسیدن خون) در بیماران دیابتی شایع است.
در موارد شدید، زخم پا موجب قطع آن می گردد.

دیابت و رژیم غذایی :

اصولاً رژیم غذایی ای که توسط کارشناسان و متخصصان تغذیه برای افراد دیابتی تهیه می شود دارای اهداف زیر است:

– رساندن قند خون به سطح طبیعی

– حفظ سطح چربی های خون در حد طبیعی

– کاهش مشکلات خاص بیماران دیابتی

– به دست آوردن و حفظ وزن ایده آل

– رساندن مواد مغذی به بدن به میزان لازم

– تأمین انرژی موردنیاز بدن جهت انجام فعالیت های لازم

– جلوگیری از بروز عوارض و مشکلات ناشی از دیابت

همه درهم