خراطی چوب هنر سنتی ایران

خراطی چوب هنر سنتی ایران

خراطی چوب هنر سنتی ایران :

خراطی شیوه‌ای از تولید محصولات چوبی است که طی آن و توسط ابزار و وسایل مختلف و عمدتاً به وسیلهٔ دستگاه خراطی اشیایی نظیر قلیان، گهواره، پایهٔ آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می‌شود.. خراطی ساختن اشیا از چوب است که سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. بقایای نقش برجسته‌های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می‌دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوهٔ خراطی تهیه شده‌است.شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تاثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و سخن گفته‌است. حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته‌اند از آن به خوبی بهره برداری کنند.

خراطی چوب یکی از صنایع دستی سنتی ایران است که از زمانهای قدیم در این مرز و بوم رواج داشته و به طور معمول در مناطقی از کشور که چوب در آنجا بیشتر یافت می‌شود رایج است. در هنر خراطی اشیاء به صورت متقارن ساخته می‌شود اغلب از چوبهای نرم و اندکی مرطوب برای این کار استفاده می‌کنند. هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی دستگاه خراطی حاصل می‌شود. سابق بر این دستگاه خراطی مشتمل برچند ابزار دستی بود که از چوب ساخته و پرداخته می‌شد در حال حاضر این دستگاه علاوه بر تغییر شکل ظاهریش ازدو بازوی فلزی تشکیل شده‌است که با قرار گرفتن ومحکم شدن حجم چوبی میان آنها، وبا چرخش چوب حول یک محور کار و با استفاده از میله‌های فلزی (مغار))هر کدام درایجاد فرو رفتگی یا خراشیدگی خاصی استفاده می‌شوند(بر حجم چوبی، شکل مورد نظر را ایجاد می‌نمایند

مناطقی از کشور که در آن ها صنعت خراطی رواج دارد عبارت است از:

۱ – شهرستان ایرانشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان که تعدادی کارگاه در آنجا وجود دارد و مواد اولیه ی مصرفی آن را چوب کهور که در بمپور به فراوانی یافت می شود ، تشکیل می دهد.

۲ – در استان آذربایجان غربی و مرکز عمده ی خراطی شهرهای ارومیه و بخش بوکان از توابع شهرستان مهاباد می باشد.

۳ – در استان کردستان ، شهرهای سنندج و بانه و سقز از مراکز خراطی محسوب می شود.

۴ – در کرمان هم تعدادی کارگاه خراطی دایراست مخصوصاً‌ عده یی از عشایر در این منطقه با وسایل ساده و ابتدایی مبادرت به تولید انواع کالاهای چوبی می نمایند.

۵ – در شهرستان دزفول از استان خوزستان تعدادی کارگاه خراطی دایر و مشغول بکار است و جوب مورد مصرف دست اندرکاران آن نوعی چوب به نام جغ است که در باغات اطراف یافت می شود.

۶ – در شهرستان رشت نیز تعدادی کارگاه خراطی چوب با استفاده از چرخ خراطی به تولید گلدان،‌ کاسه و دیگر انواع محصولات چوبی مبادرت می نمایند.

۷ – در شهرهای ساری – چالوس – و ساقی کلایه تعدادی کارگاه خصوصی به تولید انواع شمعدان، گلدان، شکلات خوری و زیر سیگاری مشغولند و ضمناً پایه میز و مبل و غیره را خراطی می کنند.

۸ – در نطنز و حومه هم حدود ۱۰ کارگاه خراطی وجود دارد که تولیدات آن ها عمدتاً چوب میانه ی قلیان می باشد و چون دارای مصرف محلی نیست تماماً به تهران و قم به فروش می رسد و تنها در کارگاه این منطقه که هنوز به شیوه ی سنتی اداره می گردد با استفاده از چوب گردو و گلابی وسایلی از قبیل قندان و سایر ظروف مصرفی ساخته می‌شود.

ابزار کار صنعتگران:

شامل سوهان – چاقو – تیشه – مته ی دستی – چکش – گیره – سندان –اره – انبردست – چرخ سمباده  و … است .

در حال حاضر در کارگاه ها از دستگاه های خراطی برقی نیز استفاده می شود.

محصولاتی که حاصل کار صنعتگران می باشد به صورت عصا، عصای تعلیمی ، می قلیان ،‌ چوب سیگار،‌ تنه ی قلیان ، وردنه و سایر اشیاء خراطی شده تجلی می نماید.

مراحل تولید در کارگاههای خراطی به قرار ذیل می باشد:

۱ – انتخاب نوع چوب در ارتباط با کالای تولیدی
۲ – برش چوب به وسیله ی اره ی نواری و رنده به اندازه ی مورد نیاز شیئی که ساخت آن مورد نظر است.
۳ – بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمه کاره درآوردن آن.
۴ – در این مرحله چنانچه تولید کالائی توخالی مورد نظر باشد، کار نیمه کاره را به وسیله سه نظام به دستگاه خراطی بسته و توی آنرا خالی می کنند.
۵ – مرحله پنجم تکمیل کار نیمه کاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط سمباده می باشد و بعد از آن محصول را کیلرکاری نموده و به بازار عرضه می کنند.
منابع تأمین چوب در کارگاههای خراطی بیشتر باغهای اطراف شهرها و یا جنگل می باشد.

در استان گیلان بیشتر کارهای تولیدی شامل انواع شکلات خوری، گلدان، قندان ، آجیل خوری ، عصا و …. می باشد.

تولیدات ارومیه بیشتر زاویه دار می باشد و اقسام شکلات خوری ، پایه آباژور و رحل قرآن و … را شامل می شود. دزفول کارهایش شبیه گیلان است و چیزهای دیگری مثل قلیان ، سرقلیان و مشابه آن تولید میشود. تولیدات کردستان نیز نقریباً شبیه ارومیه می باشد.

خراطی شیوه‌ای از تولید محصولات چوبی است که طی آن و توسط ابزار و وسایل مختلف و عمدتاً به وسیلهٔ دستگاه خراطی اشیایی نظیر قلیان، گهواره، پایهٔ آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می‌شود. خراطی ساختن اشیا از چوب است که سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. بقایای نقش برجسته‌های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می‌دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوهٔ خراطی تهیه شده‌است.شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تاثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و سخن گفته‌است. حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته‌اند از آن به خوبی بهره برداری کنند.

منبع : تبیان زنجان

همه درهم

دسته ها : هنر و سینما

دیدگاه ها خاموش هستند.

آخرین مطالب ویژه

فواید تندخوانی و تقویت حافظه در زندگی و کار و تحصیلمان چیست ؟

فواید تندخوانی و تقویت...

درتاریخ : فروردین - 2 - 1399

دیدگاه‌ها برای فواید تندخوانی و تقویت حافظه در زندگی و کار و تحصیلمان چیست ؟ بسته هستند

« تلگرام » چند میلیون کاربر ایرانی دارد؟

« تلگرام » چند...

درتاریخ : خرداد - 2 - 1394

دیدگاه‌ها برای « تلگرام » چند میلیون کاربر ایرانی دارد؟ بسته هستند

سپندارمذگان ، روز عشق ایرانی

سپندارمذگان ، روز عشق...

درتاریخ : بهمن - 28 - 1392

دیدگاه‌ها برای سپندارمذگان ، روز عشق ایرانی بسته هستند

تازه ترین نوشته ها

۲۲ دلیل مهم برای موفقیت در کنکور و امتحانات

۲۲ دلیل مهم برای...

درتاریخ : مهر - 14 - 1398

دیدگاه‌ها برای ۲۲ دلیل مهم برای موفقیت در کنکور و امتحانات بسته هستند

زومبا چیست و برای چه افرادی مناسب است ؟! | معرفی انواع زومبا

زومبا چیست و برای...

درتاریخ : آذر - 27 - 1396

دیدگاه‌ها برای زومبا چیست و برای چه افرادی مناسب است ؟! | معرفی انواع زومبا بسته هستند

خواص بی نظیر خرما ! | از فواید خرما چه میدانید ؟!

خواص بی نظیر خرما...

درتاریخ : آذر - 26 - 1396

دیدگاه‌ها برای خواص بی نظیر خرما ! | از فواید خرما چه میدانید ؟! بسته هستند

سیاهدانه و روغن سیاهدانه و فواید بیشمار آن ! | از فواید سیاهدانه چه میدانید ؟!

سیاهدانه و روغن سیاهدانه...

درتاریخ : آذر - 10 - 1396

دیدگاه‌ها برای سیاهدانه و روغن سیاهدانه و فواید بیشمار آن ! | از فواید سیاهدانه چه میدانید ؟! بسته هستند

چای سیاه و خواص درمانی بی نظیر آن

چای سیاه و خواص...

درتاریخ : خرداد - 4 - 1394

دیدگاه‌ها برای چای سیاه و خواص درمانی بی نظیر آن بسته هستند

توصیه‌های مفید تغذیه‌ای در هفته‌های پایانی تا کنکور

توصیه‌های مفید تغذیه‌ای در...

درتاریخ : خرداد - 2 - 1394

دیدگاه‌ها برای توصیه‌های مفید تغذیه‌ای در هفته‌های پایانی تا کنکور بسته هستند

با بالا رفتن سن پوستی زیبا داشته باشید

با بالا رفتن سن...

درتاریخ : اردیبهشت - 28 - 1394

دیدگاه‌ها برای با بالا رفتن سن پوستی زیبا داشته باشید بسته هستند

طرز تهیه کباب کوبیده و جوجه کباب سنتی خوشمزه

طرز تهیه کباب کوبیده...

درتاریخ : اردیبهشت - 27 - 1394

دیدگاه‌ها برای طرز تهیه کباب کوبیده و جوجه کباب سنتی خوشمزه بسته هستند

چرا غسل جنابت باید انجام بگیرد؟

چرا غسل جنابت باید...

درتاریخ : اردیبهشت - 27 - 1394

دیدگاه‌ها برای چرا غسل جنابت باید انجام بگیرد؟ بسته هستند

تغذیه تکمیلی کودک چگونه باید باشد

تغذیه تکمیلی کودک چگونه...

درتاریخ : اردیبهشت - 22 - 1394

دیدگاه‌ها برای تغذیه تکمیلی کودک چگونه باید باشد بسته هستند

تبلیغات

  • نرم افزار تندخوانی و تقویت حافظه